**Кіріспе** Соңғы жылдары әлемдік қоғамдастықта Израильдің Палестинаға қатысты жүргізіп отырған саясатына байланысты даулы мәселелер көбейіп келеді. Осыған орай, көптеген мұсылман елдері мен басқа да әділеттілік пен адам құқығын қолдайтын ұйымдар Израильді қолдайтын тауарларға байкот жариялауды насихаттап отыр. Бұл әрекет адамдардың әлеуметтік әділеттілікке деген ұмтылысын білдіреді және экономикалық тұрғыдан Израильге қолдау көрсететін компаниялар мен өнімдерге қарсы тұрудың бір жолы ретінде қарастырылады. Бұл мақалада Израильді қолдайтын тауарларға байкот жасаудың маңыздылығы мен оның қоғамға және халықаралық қауымдастыққа тигізетін әсері туралы талқыланады.
**1. Әлеуметтік әділеттілікті қолдау** Израильдің Палестинаға қатысты саясаты, оның ішінде елді мекендерді заңсыз басып алу, адам құқықтарының бұзылуы және палестиналықтардың қудалануы халықаралық қауымдастықта үлкен алаңдаушылық туғызды. Мұндай саясатқа қарсы әрекет ретінде Израильді қолдайтын тауарларға байкот жасау – әділеттілікті қолдау мен бейбітшілікті нығайту жолындағы маңызды қадам. Әлеуметтік әділеттілік – адамдардың теңдігін, адам құқықтарының сақталуын және әділдікке қол жеткізуді қамтамасыз етуге бағытталған құндылық. Израильді қолдайтын тауарларға байкот жасау арқылы адамдар әділетсіздікке қарсы күреске өз үлестерін қосады, әрі бұл әрекет арқылы палестиналықтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауға атсалысады. **2. Экономикалық қысым көрсету** Израильді қолдайтын тауарларға байкот жасау – бұл елге экономикалық қысым көрсету арқылы оның саясатына әсер етуге тырысатын құрал. Экономикалық қысым – халықаралық қауымдастықтың бір елдің саясатына ықпал ету жолдарының бірі. Израильдің экономикасы мен оны қолдайтын компаниялар байкот нәтижесінде шығындарға ұшырауы мүмкін, бұл өз кезегінде оның саясатына қайта қарауға итермелеуі ықтимал. Экономикалық тұрғыдан алғанда, байкот жасау белгілі бір тауарларға сұраныстың төмендеуіне және сатылымның азаюына әкеледі. Бұл шара, егер кеңінен қолдау тапса, Израильдің саяси басшылығына және оны қолдайтын компанияларға елеулі әсер етуі мүмкін. **3. Халықаралық қауымдастыққа үндеу жасау** Израильді қолдайтын тауарларға байкот жариялау – халықаралық қауымдастыққа, әсіресе, адам құқықтарын қорғау саласында жұмыс істейтін ұйымдарға күшті үндеу жасау тәсілі болып табылады. Байкот арқылы адамдар өздерінің Израильдің саясатымен келіспейтіндігін және әділетсіздікке қарсы әрекет етуге дайын екендігін көрсетеді. Халықаралық қауымдастық Израильдің әрекеттерін қадағалап, оны халықаралық заңдар мен адам құқықтарын сақтау бойынша жауапкершілікке тартуы тиіс. Байкот жасау арқылы адамдар осы мәселелерге назар аудартады және халықаралық қауымдастықты әділеттілік пен бейбітшілікке қол жеткізуге шақырады. **4. Халықаралық заңдарды құрметтеу** Израильдің палестиналық аймақтарда жүргізіп отырған саясаттары халықаралық заңдар мен нормаларды жиі бұзады. Бұл әсіресе, БҰҰ тарапынан мойындалған палестиналық аймақтарда заңсыз елді мекендер салуға және палестиналықтардың үйлерін бұзуға қатысты әрекеттерде көрініс табады. Израильді қолдайтын тауарларға байкот жасау – халықаралық заңдар мен нормаларды құрметтеуге шақырудың бір жолы. Бұл шара арқылы адамдар халықаралық заңдардың бұзылуына өз қарсылығын білдіреді және әділетсіздікке қарсы күресте белсенді әрекет етеді. Израильдің заң бұзушылықтарын тоқтатуға және халықаралық құқықты сақтау қажеттілігін алға тартуға ықпал етеді. **5. Этикалық тұтынушылық** Тұтынушылар ретінде адамдар сатып алатын өнімдердің қайда және қалай өндірілгеніне жауапкершілікпен қарауы тиіс. Израильді қолдайтын тауарларға байкот жасау – тұтынушылардың өздерінің этикалық және моральдық қағидаттарына сәйкес әрекет етуінің бір жолы. Егер бір өнім әділетсіздікке, адам құқықтарының бұзылуына немесе заңсыз әрекеттерге қолдау көрсету арқылы өндірілсе, оны сатып алмау арқылы адамдар өздерінің қарсылығын білдіре алады. Этикалық тұтынушылық – қоғамның әділеттілік пен жауапкершілікке негізделген тұтыну мәдениетін қалыптастырудағы маңызды элемент. Байкот жасау арқылы тұтынушылар әділетсіздікке қарсы тұрып, әділ және жауапты өндірушілерді қолдай алады. **Қорытынды** Израильді қолдайтын тауарларға байкот жасау – әділеттілікке, бейбітшілікке және адам құқықтарын қорғауға бағытталған маңызды қадам. Бұл шара арқылы адамдар өздерінің әділетсіздікке қарсы екенін көрсетіп, халықаралық қауымдастыққа үндеу жасап, экономикалық қысым көрсету арқылы әділеттілікке қол жеткізуге тырысады. Байкот жасау – тұтынушылардың өздерінің моральдық және этикалық қағидаттарына сәйкес әрекет етуінің маңызды құралы болып табылады. Бұл шара әділеттілік пен бейбітшілікті нығайту жолында маңызды рөл атқара алады.
Сафиуллин Жансұлтан