Кіріспе

Құдайға серік қосу (ширк) – Ислам дінінде ең үлкен күнә ретінде қарастырылады. Бұл Аллаға басқа біреуді немесе нәрсені теңдес деп санау немесе Оған ғана тән құлшылықтарды басқа біреуге бағыттау дегенді білдіреді. Исламда таухид, яғни Алланың бірлігіне сену, діннің негізгі қағидасы болып табылады. Осы мақалада құдайға серік қосудың зияны мен қазақ халқының наным-сенімдеріндегі ширкке тән элементтер талқыланады.

Құдайға Серік Қосудың Зияны

1. Рухани залал: Құдайға серік қосу адамның рухани өміріне ең үлкен залал әкеледі. Ширк адамның жүрегін тазалықтан алыстатып, оны рухани адасуға әкеледі. Исламда ширк жасаушы адам Алладан алыстап, тура жолдан тайып кетеді. Құранда Алла Тағала былай дейді: «Аллаға серік қосу – үлкен әділетсіздік» (Луқман сүресі, 13-аят). Бұл аят ширк жасаудың ең ауыр күнә екенін және оның адамның рухани өміріне зиян тигізетінін көрсетеді.

2. Таухидке қайшы келу: Таухид, яғни Алланың бірлігі – Ислам дінінің басты қағидасы. Құдайға серік қосу осы қағидаға тікелей қарсы келеді. Исламда Алланың бірлігіне сенбеу немесе Оған басқа құдайлар, періштелер, пайғамбарлар немесе әулиелерді теңдес деп санау – таухидке қарсы шығу болып саналады. Бұл әрекет адамның иманын бұзып, оны діннен алыстатады.

3. Жан дүниедегі тыныштықты жоғалту: Құдайға серік қосу адамның жан дүниесінде тыныштық пен үйлесімділікті бұзады. Мұсылман адам Аллаға ғана сеніп, Оған ғана құлшылық етсе, ол рухани тыныштыққа қол жеткізеді. Ал ширк жасау арқылы адам өз өмірінде тұрақтылықты жоғалтады, себебі ол Аллаға емес, басқа құдайларға немесе пұттарға сенеді.

4. Жанұя мен қоғамға зиян келтіру: Ширк адамның жеке өміріне ғана емес, сондай-ақ оның отбасына және қоғамға да зиян келтіреді. Егер бір отбасы мүшесі немесе қоғам мүшесі ширк жасаса, бұл олардың арасындағы рухани бірлікті бұзуы мүмкін. Ширк адамның жүрегін қатайтып, жақындарына деген мейірімділік пен құрметті жоғалтуына әкелуі мүмкін.

Қазақ Халқының Наным-Сенімдері

Қазақ халқының тарихында әртүрлі наным-сенімдер кеңінен таралған. Бұл сенімдер кейде Ислам дінінің негізгі қағидаттарына қайшы келуі мүмкін. Алайда, бұл наным-сенімдер ұлттық мәдениет пен дәстүрлердің бір бөлігі ретінде қалыптасқан және кейбір адамдар оларды әлі де ұстанып келеді.

1. Ата-баба рухтарына табыну: Қазақ халқының кейбір дәстүрлерінде ата-баба рухтарына құрбандық шалу немесе оларды құрметтеу кездеседі. Ислам тұрғысынан бұл ширк болып табылады, себебі Алладан басқа ешкімге құлшылық жасалмауы керек. Ата-баба рухтарын құрметтеу – ұлттық мәдениеттегі маңызды дәстүрлердің бірі болғанымен, оны Исламның қағидаларына сай орындау қажет.

2. Тамыр тарту және құмалақ ашу: Қазақ халқының дәстүрлерінде тамыр тарту және құмалақ ашу сияқты бал ашу рәсімдері орын алады. Бұл әрекеттер Исламда тыйым салынған, себебі олар Алланың еркіне қарсы келіп, болашақты болжау сияқты әрекеттерді қамтиды. Мұндай әрекеттер Аллаға серік қосу болып саналады.

3. Жын-шайтанға қатысты ырымдар: Қазақ халқының кейбір ырымдарында жын-шайтанның әсеріне сену және олардан қорғану үшін түрлі амалдар жасау кеңінен таралған. Бұл сенімдер де Исламға қайшы келеді, себебі мұсылман адам Аллаға ғана сенуі керек және жын-шайтанның зиянынан тек Оған ғана жүгінуі қажет.

4. Пұтқа табыну элементтері: Кейбір қазақ дәстүрлерінде пұтқа табыну элементтері сақталып қалған. Мысалы, белгілі бір ағашқа немесе жерге құрбандық шалу немесе олардан көмек сұрау сияқты әрекеттер Ислам тұрғысынан ширк болып табылады.

Қорытынды

Құдайға серік қосу – Ислам дініндегі ең үлкен күнә және ол адамның рухани өміріне, қоғамына және отбасына үлкен зиян әкеледі. Қазақ халқының наным-сенімдерінде Исламға қайшы келетін элементтер бар болғанымен, оларды дұрыс түсініп, Ислам қағидаларына сай өзгерту маңызды. Мұсылман адам өзінің сенімін таза ұстауы керек және тек бір Аллаға ғана құлшылық етуі тиіс. Ұлттық дәстүрлер мен мәдениет Исламмен үйлескен кезде ғана олар рухани және әлеуметтік даму үшін пайдалы болады.

Абдувалинов Дастан