Кіріспе
Ислам діні адамның рухани ғана емес, физикалық тазалығына да ерекше мән береді. Мұсылман адамның тазалығы мен сырт келбеті оның иманының айнасы болып табылады. Ислам діні тазалықты құлшылықтың бір бөлігі ретінде қарастырып, әрбір мұсылманға тазалық пен әдептілікті сақтауды міндеттейді. Бұл мақалада мұсылман адамның тазалыққа қатысты талаптары, күнделікті гигиеналық әдеттер және сырт келбеттің Исламдағы орны туралы кеңінен қарастырамыз.
Тазалық – иманның бір бөлігі
Исламда тазалық – діннің негіздерінің бірі. Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.) «Тазалық – иманның жартысы» деп айтқан. Бұл хадис тазалықтың маңыздылығын айқындайды. Мұсылман адам өзінің денесін, киімін, өмір сүретін орнын таза ұстауға міндетті. Тазалық тек физикалық тұрғыдан ғана емес, рухани тұрғыдан да жүзеге асуы тиіс. Рухани тазалық – жүрек пен ниеттің тазалығы, ал физикалық тазалық – дененің, киімнің және қоршаған ортаның тазалығы.
Күнделікті гигиеналық әдеттер
Исламда күнделікті гигиеналық әдеттерге ерекше мән беріледі. Әрбір мұсылманға күнделікті өмірде сақтау керек негізгі гигиеналық әдеттер:
1. Дәрет алу: Намаз оқудың алдында дәрет алу – мұсылманның негізгі міндеттерінің бірі. Дәрет алу арқылы адам денесін тазалап, намазға дайындалады. Бұл тазалық рәсімі адамды физикалық және рухани тұрғыдан дайындайды.
2. Тіс тазалау (мисуак пайдалану): Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.) тіс тазалау үшін мисуак қолдануды ұсынған. Бұл әдет ауыз қуысын таза ұстап, жағымсыз иістен сақтайды. Қазіргі заманғы тіс щеткасымен тісті тазалау да бұл талапқа сәйкес келеді.
3. Жуыну (ғұсыл алу): Исламда ғұсыл алу (толық жуыну) – белгілі бір жағдайларда міндетті болып табылады, мысалы, жұма намазына дейін, жұбайлар арасындағы қатынастан кейін және басқа да жағдайларда. Бұл адамның денесін таза ұстаудың бір жолы.
4. Шаш пен тырнақты күту: Мұсылман адам шашын таза әрі ұқыпты ұстауға міндетті. Пайғамбарымыз шашты ұқыпты күтіп, артық шаштардан арылуды ұсынған. Тырнақтарды қырқу да – мұсылманның тазалық сақтау әдебінің бір бөлігі.
5. Киімнің тазалығы: Мұсылманның киімі әрдайым таза әрі ұқыпты болуы тиіс. Киімде дақтар, жағымсыз иістер болмауы керек. Бұл адамның сырт келбетіне ғана емес, оның рухани тазалығына да ықпал етеді.
Сырт келбет – мұсылманның әдебі
Мұсылманның сырт келбеті оның ішкі рухани әлемінің көрінісі болып табылады. Исламда сырт келбетке қатысты белгілі бір талаптар бар:
1. Киім кию әдебі: Мұсылман ерлер мен әйелдерге арналған киім талаптары бар. Ер адамдарға тізеден төмен жабылатын киім кию, ал әйелдерге қарапайым әрі жабық киім кию ұсынылады. Бұл талаптар адамның ұятты жерлерін жабу арқылы олардың қадір-қасиетін сақтауға бағытталған.
2. Қарапайымдылық: Мұсылман адам киім мен әшекейлерде қарапайымдылықты сақтауы тиіс. Көрсеқызарлық, байлықты көрсету сияқты әрекеттерден аулақ болу керек. Пайғамбарымыз қарапайым киім киюді және дүниеқоңыздыққа салынбауды үгіттеген.
3. Хош иіс: Исламда хош иіс қолдану мадақталады. Ер адамдарға жұма намазына дейін хош иіс себу ұсынылады. Хош иіс адамның тазалығын, ұқыптылығын көрсетеді және оның қоршаған ортаға жағымды әсер қалдыруына септігін тигізеді.
4. Қасты табиғи күйінде сақтау: Исламда ерлерге де, әйелдерге де қастарын өзгертпей, табиғи күйінде қалдыру ұсынылады. Бұл да адамның табиғи сұлулығын сақтауға бағытталған.
Рухани тазалық пен ішкі әлемнің тазалығы
Физикалық тазалықпен қатар, мұсылман адам өзінің ішкі әлемін, жүрегін де таза ұстауы керек. Бұл – ниеттің тазалығы, жүректе ашу-ыза, көреалмаушылық, өсек-аяң, өтірік сияқты жағымсыз қасиеттерді болдырмау. Пайғамбарымыз жүректің тазалығына ерекше мән беріп, оны иманның негізі деп санаған.
Қорытынды
Мұсылман адамның тазалығы мен сырт келбеті – оның иманының айқын көрсеткіші. Ислам діні адамды әрдайым таза, ұқыпты, әрі қарапайым болуға шақырады. Тазалық сақтау – тек қана физикалық денсаулықтың кепілі емес, сонымен қатар, рухани кемелдіктің де негізі. Сондықтан, мұсылман қауымы өз денесін, киімін, сырт келбетін таза ұстап, ішкі әлемін де таза сақтауға тырысуы керек. Бұл Исламның ұстанымдарына сай өмір сүрудің маңызды бір бөлігі болып табылады.
Сафиуллин Жансұлтан