Кіріспе

Ислам діні адамның өміріндегі барлық салаларды қамтитын жан-жақты және кешенді жүйе. Бұл жүйеде байлық пен кедейлікке де қатысты нақты нұсқаулар бар. Мұсылман адамның бай немесе кедей болуы қажет пе деген сұрақ көптеген адамдарды қызықтырады. Ислам дінінде байлыққа және кедейлікке қатысты теңдестірілген көзқарас бар. Бұл мақалада мұсылманның бай немесе кедей болуы туралы мәселе Ислам тұрғысынан талданады, сондай-ақ байлық пен кедейліктің рухани және әлеуметтік маңызы қарастырылады.

1. Исламдағы байлыққа қатысты көзқарас

Ислам діні байлықты адамның өміріндегі бір сынақ ретінде қарастырады. Байлық адамға Алланың берген нығметі, ол оны игілікке пайдалануы керек. Құранда Алла Тағала былай дейді: «Алла Тағала сіздерді Өзінің жердегі орынбасарлары етті және сіздерді берген нәрселерінде сынап көру үшін бір-біріңізден жоғары көтерді...» (Әнғам сүресі, 165-аят). Бұл аятта байлықтың адамға сын ретінде берілгені, ал оның қалай пайдаланылатыны маңызды екені айтылады.

Мұсылман адам бай болған жағдайда, ол байлығын адал жолмен тауып, оны Алла жолында, мұқтаждарға көмек көрсетуде және қоғамның игілігіне пайдалануы тиіс. Байлық мұсылманға жауапкершілік жүктейді, оны дұрыс пайдалану оның иманы мен рухани жағдайына байланысты.

2. Бай болудың артықшылықтары

Ислам дінінде бай болудың артықшылықтары мен игіліктері бар. Бай мұсылман өзінің байлығын пайдаланып, көптеген сауапты істер жасай алады. Мысалы:

- Зекет беру: Зекет – Исламның бес парызының бірі. Бай мұсылман өзінің мал-мүлкінен зекет беріп, мұқтаждарға көмектеседі, қоғамдағы әлеуметтік теңсіздікті азайтуға үлес қосады.

- Садақа беру: Бай мұсылман садақа арқылы да көптеген жақсылықтар жасай алады. Мұсылман байлығы арқылы Алланың разылығына жету үшін жақсылық жасауы, жәрдем беруі, қайырымдылық жасау маңызды.

- Қажылыққа бару: Қажылық жасауға мүмкіндігі бар мұсылманға байлығы қажылық парызын орындауға мүмкіндік береді. Бұл рухани тұрғыдан өте маңызды және адамның иманын күшейтуге көмектеседі.

3. Исламдағы кедейлікке қатысты көзқарас

Кедейлік те Исламда бір сынақ ретінде қарастырылады. Кедей мұсылман да Алланың берген жағдайына разы болып, шүкіршілік етуі тиіс. Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.) бір хадисте: «Дүние – бұл өткінші өмір, ал сендердің ең жақсыларың – өткінші өмірде сабырлылар» деп айтқан (Бухари). Бұл хадис кедейлік жағдайында да сабырлылық сақтап, Аллаға разы болуды насихаттайды.

Кедей мұсылман өз жағдайына қарамастан, өзінің иманын күшейтіп, адалдықпен өмір сүруі керек. Ислам кедейлікті де сынақ ретінде қабылдап, оны рухани тұрғыдан жетілу жолы деп қарастырады.

4. Кедей болудың артықшылықтары

Кедейлік жағдайында мұсылманның да көптеген рухани артықшылықтары бар. Мысалы:

- Сабырлық: Кедей мұсылман өзінің жағдайына сабырлық танытып, Алланың бұйырған тағдырына мойынсұнған жағдайда үлкен сауапқа ие болады. Сабырлылық – мұсылманның иман күші мен рухани кемелдігі.

- Аллаға тәуелділік: Кедей мұсылман өзінің әрбір ісінде Аллаға тәуелді болып, Одан көмек сұрап, дұға етеді. Бұл оның Аллаға жақындауына, рухани дамуына көмектеседі.

- Зекет пен садақаның пайдасы: Кедей мұсылмандар үшін бай мұсылмандардың зекеті мен садақасы көмек болады. Бұл жағдай қоғамда әлеуметтік теңдікті сақтауға, кедейлердің өмір сүру деңгейін жақсартуға ықпал етеді.

5. Байлық пен кедейліктің теңгерімі

Ислам дінінде байлық пен кедейлікке қатысты теңгерімді ұстаным бар. Мұсылман үшін маңыздысы – бай болу немесе кедей болу емес, байлығын немесе кедейлігін қалай пайдалануында. Байлық адамның рухани дамуына кедергі жасамауы тиіс, ал кедейлік адамды үмітсіздікке салмауы керек.

Құранда Алла Тағала былай дейді: «Мал-дүниелеріңді және балаларыңды сынақ ретінде бердік, ал Ұлы сауап Алланың қасында» (Тәғабун сүресі, 15-аят). Бұл аятта байлықтың да, кедейліктің де сынақ екендігі айқын көрсетіледі. Сондықтан, мұсылман адам өзінің өмірлік жағдайына қарамастан, Алланың разылығын іздеуі, иманын күшейтуі және қоғамға пайдалы болуы тиіс.

Қорытынды

Ислам дінінде мұсылманның бай немесе кедей болуы емес, оның байлықты немесе кедейлікті қалай қабылдап, оны қалай пайдалану маңызды болып табылады. Бай мұсылман өз байлығын адал жолмен тауып, оны игілікке жұмсауы тиіс, ал кедей мұсылман сабырлы болып, Алланың сынағына төзімділікпен қарауы қажет. Екі жағдайда да мұсылман адам рухани дамуға, Аллаға жақындауға және қоғамға пайда тигізуге ұмтылуы керек. Ислам дінінде байлық та, кедейлік те Алланың сынағы ретінде қарастырылады, сондықтан мұсылман өзінің өмірлік жағдайын дұрыс түсініп, оны игілікке пайдалануы маңызды.

Бақытгүл Өтегенқызы